Kaymakamlar Gezi Evi Safranbolu
Kaymakamlar Gezi Evi Safranbolu 18 ve 19.yüzyıl Türk toplumunun geçmişini, kültürünü ve yaşama biçimi ile teknolojisini yansıtan Safranbolu Evleri arasında önemli bir örnektir. 19.yüzyıl başlarında yapıldığı sanılmaktadır.
Sahibi Safranbolu Kışlası kumandanı Hacı Mehmet Efendidir. Hacı Mehmet Efendi’ye yarbay karşılığı olan ‘Kaim -Makam’ denilmesi nedeniyle ailesi; dolayısıyla evleri halk arasında bu isimle söylenegelir olmuştur.
Kentsel dokusunu ve tüm mimari özelliklerini günümüze dek koruyabilmiş ilçemizde T.C Kültür Bakanlığı’nın Safranbolu’nun Korunması ve Sağlıklaştırılması Projesi içerisinde 1979 yılında kamulaştırılıp restorasyonunu tamamladığı Kaymakamlar Gezi Evi Safranbolu 16.12.1981 tarihinde Eğitim Merkezi olarak hizmete açılmıştır. Kaymakamlar Evi hizmete açıldığı 1981 ve müteakip yıllarda eğitim merkezi olan düzenlemelerle sürdürmekle birlikte ziyaretçilerin gezi ve konaklama gereksinimini de karşılamıştır.
Son yıllarda ilçede konaklama hizmetlerinin hem sayısal hem de niteliksel artışı karşısında Müze Ev olarak kullanılmaktadır. Mülkiyeti Kültür Bakanlığına ait olan Kaymakamlar evinin ilçe Kaymakamlığımız Hizmet Birliğince bahçesi ve hizmetli evi iyileştirilerek kafeterya olarak işlevlendirilmiştir.
Safranbolu Çarşısı içinde, Hıdırlık Yokuşu Sokağı üzerinde bulunan yapı; kitle, plan ve cephe olarak özgün bir Türk Evi niteliğine sahiptir. Üç katlı olan yapı topoğrafik veriler doğru kullanılarak iki ayrı sokaktan iki ayrı girişle kotlu olarak çözülmüştür. Sokaktan zemin kata çift kanatlı büyük bir kapı ile girilir. Kapının yalın ama evde oturana güven veren bir görünümü vardır. Öte yandan üst pervazda eski bir sigorta şirketinin (BALKAN)levhası ise bu evin sigorta ettirildiğini kanıtlayan bir belge niteliğindedir.
Kapı üzerindeki şakşak, bilezik şeklindeki halka ile kapı mandalının Harem ve Selamlık yaşantısına göre nasıl kullanıldığını, kapının açılıp kapanmasının gizemini rehberlerden, görevlilerden öğrenmenizi tavsiye ederiz. Zemin katta yer alan ‘Hayat’ denilen zemini toprak ya da taş kaplı bölüm sokak cephesindeki sağır ve sağlam duvarları ile yapıyı adeta dışarıdan koruyarak omuzlamış gibidir. Bahçe yönüne gilistelerle açılarak ikinci bir güvenlik önlemi yanında iç mekanlara ışık, hava sirkülasyonu sağlar. Ana yaşama katları bahçe ve sokak arasında üretimle ilgili işlevler üstlenmiş hayat’ta hayvanlar ahır denilen yerde barındırılmıştır.
Zemin kat duvarları, büyük bir bölümü ahşap malzeme ile yapılan yapıya uzun ömürlülük taşıyıcılık ve hacimlerdeki önemli üretim aktivitelerinden dolayı yapıdaki yıpranmaların azaltılması, ayrıca dış tehlikelerden korunma düşüncesi ile taş olarak inşa edilmiştir. Yapının üst katları ise ahşap çatkılı ve kerpiç dolguludur. Taban ve tavan tahtaları, kapılar, oymalar, dolaplar sarı çamdan yapılmıştır. Çatı cephelerdeki hareketliliği geniş saçaklarla çepeçevre kaplamaktadır. Birinci ve ikinci katlar planın ana öğesi olan sofanın etrafında gelişmiş, zemin katın taş duvarlarından sokağa ve bahçeye payandalar desteği ile taşırılarak arzulanan plan düzenine ulaştırılmıştır. Bu düzen gittikçe merkezileşen sofanın etrafında en üst katta özgün TÜRK EVİ planına varmıştır.
Birinci katın merdiven başındaki iki oda selamlık, karşıdaki bölüm ile üst kat Harem’dir. Bu katta bulunan dönme dolap, selamlık ile harem arasında yemek servisinin yapılmasını sağlamaktadır. Her iki kattaki odalar aynı çatı altında yaşayan kalabalık aile tipine göre bireylerin tüm gereksinimlerini sağlayacak şekildedir. Her odada sedirli oturma düzeni, yer sofrasında yemek yeme, yer yatağında yatma, yatakların konulduğu yüklük içerisinde gusülhanede yıkanma olanağı vardır.
Pencereler evin bol ışık almasını sağlarlar. Ceviz ve çam kerestesinden yapılmış tavan süslemeleri ise zevk ve estetik anlayışının zengin örneklerindendir. Harem ve Selamlıkta bulunan 7 oda ile sofa geleneksel malzemelerle döşenmiş, zamanın yaşantısına uygun olarak özgün canlandırmalarla ve yerel müzikle ziyaretçilere sunulmuş, aktivitelerle desteklenmesi çalışmalarımız her geçen gün geliştirilmekte ve zenginleştirilmektedir. Kaymakamlar Müze Evi – Gezi Evi kış dönemlerinde 09.00-17.30 saatleri, yaz dönemlerinde 09:00 – 19:00 saatleri arasında geziye açıktır.
